این کتاب شرحی است درباره زندگی و کشور گشایی‌های کوروش موسس سلسله هخامنشی، مولف سرگذشت کوروش را از زمان تولد تا درگذشت آمیخته با پند و افسانه، بیان می‌کند، اما در عین حال اطلاعاتی درباره آداب و رسوم ایرانی، تربیت جوانان، آیین‌جنگاوری، وضع اجتماعی و تشکیلات سلطنتی هخامنشیان، اداره امور سپاه، ایجاد امپراتوری، استقرار نظم و اداره امور کشور به دست می‌دهد. مطالب کتاب در هشت بخش سازمان یافته و هر بخش از چند فصل تشکیل شده است. موضوع و محتوای تعدادی از فصل‌ها بدین قرار است: تولد کوروش، خصوصیات جهانی و خصایص معنوی و تربیت و آداب ایرانی او، دوران کودکی کوروش، اولین سفر جنگی کوروش، تعلیمات کوروش به سربازان خود، دستگیر شدن شاه ارمنستان، تسلیم شدن کلدانیان، شکست آسوری‌ها، تشکیل صنف سواره نظام، تقسیم غنائم، عزیمت سپاهیان به بابل، مهارت کوروش در لشکرکشی، ساختن ارابه، آرایش جنگی و غیره.