نگارنده در پژوهش حاضر، سرگذشت قوم عرب را از آغاز پیدایش آن یعنی از اعماق اساطیر و افسانه‌ها تا دوره‌های تاریک و روشن تاریخ بررسی می‌کند. استفاده مولف از اسناد و منابع معتبری چون قرآن و ماخذ تاریخ جاهلی عرب و نیز آثار مکتوب اعم از شعر جاهلی، حدیث، کتب تفسیر و سیره و آگاهی از تحقیقات عرب‌شناسان معاصر، کتاب را از نظر وسعت دایره تحقیق، وجهه‌ای خاص بخشیده است. مولف علاوه بر تشریح اوضاع تاریخی و جغرافیایی سرزمین‌های عرب، درباره آداب و رسوم عقاید و آیین‌های رایج، نظام اجتماعی، ساختار قبیله‌ای، جنگ و صلح و اوضاع اقتصادی مناطق گوناگون سرزمین‌های عرب سخن می‌گوید. کتاب در پنج بخش تنظیم گشته است: 1ـ بررسی مقدماتی شامل مباحثی چون: معرفی، بررسی منابع تاریخ جاهلی، طبقات، اقوام عرب، جغرافیای سرزمین‌های عربی. 2ـ تاریخ عرب جنوب را بررسی کرده که شامل: سرگذشت سرزمین یمن در دوران حکومت معینیان، بسائیان، حمیریان، سپس دوران سلطه حبشیان و ایرانیان بازگو می‌شود. 3ـ شناخت و بررسی دولت‌های کوچکی در حد فاصل شام و عراق اختصاص دارد که عبارتند از: بنطیان و تدمریان، غسانیان متدریان. 4ـ سیری است در تاریخ منطقه حجاز با مباحثی درباره تاریخ، جغرافیا و اوضاع اقتصادی و اجتماعی شهرهای مکه، طائف، یثرب. 5ـ اوضاع اجتماعی و دینی عربستان در عصر جاهلی توصیف می‌گردد. بررسی زندگی اجتماعی عرب در عصر جاهلی تصور اندیشه دینی عرب در دوره جاهلیت بت‌های عرب در جاهلیت، ستاره پرستان و آتش‌پرستان، مسیحیت و یهودیت و آیین حنیف از ویژگی‌های این بخش است.