در این کتاب پس از واگشایی مفهوم رمز و ارائه نمونه‌های گوناگونی از آن در فرهنگ و ادب و هنر جوامع گوناگون، تفاوت‌های آن با تمثیل نشان داده شده و نقش و سهم هر یک از این دو در بیان وجدانیات و تجارت عرفانی و باطنی واردات قلبی و تصویر عالم ماورا که به زبان عقل برهانی بیان‌شدنی نیستند وصف شده است. نیز با زدودن این تصویر نادرست که رمزپردازی را فقط در قلمرو و ادب می‌توان یافت از جلوه‌‌ها و کاربردهای نظام رمز در معماری و نگارگری و مینیاتور و نقش پردازی و باغ‌آرایی و خانه‌سازی و نحوه‌ی برگزاری آیین‌های عبادی و جشن‌ها و اعیاد سنتی و جامه دوزی و جامه‌پوشی و... یاد می‌شود. بخش از کتاب نیز درباره رابطه قداست، به مفهوم تجلی عالم مینو و فوق بشری، باهنر است. هنر قدسی با نقوشی انتزاعی و تصویر طبیعت و عناصری چون آب و آتش و بازی با حجم نور و ظلمت، حال و هوایی روحانی بر می‌انگیزد چنان‌که گویی از عالم غیب و قداست نشانی دارد و از نمونه‌های آن در هنر اعصار گذشته و نیز معاصر در این کتاب سخن رفته است.