ترجمه‌ی «سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی» بازآفرینی یک اثر گمشده و تلاش برای نوشتن یک رمان ایرانی ـ اولین رمان ایرانی ـ به دست یک نویسنده ایرانی است. زبان میرزا حبیب متکی است به فارسی کهن و با اتکا به این پشتوانه است که زمینه‌ی رهایی خودش را از بند زبان رسمی و منشیانه‌ی قاجاری فراهم می‌کند. میرزا حبیب ایجاز و استحکام و وقار زبانش را به اسلاف خودش مدیون است و زبان او حلقه‌ی پیوندی است میان فارسی‌نویسی قرن ششم هجری با عصر ما. میرزا حبیب زبانی را که به دست منشیان به مایه و ادیبان متظاهر معاصرش به زبان الکن به بن بست رسیده و دست و پابسته‌اش تبدیل شده بود به یک زبان زنده‌ی داستان‌گو تبدیل کرد و با تلسطی که بر زبان گفتار زمانه‌اش داشت و با پیوند زدن این زبان به زبان نهصد ساله‌ی فارسی، به همنهادی رسید که در قالب رمان به خوبی جا می‌افتد و جواب می‌داد. سرگذشت حاجی بابای اصفهانی برای اولین بار در سال 1905 میلادی در کلکته و از روی نسخه‌ی دستنوشته‌ی شیخ احمد روحی کرمانی به چاپ رسید. ویرایش جدید این اثر اولین ویرایشی است که براساس نسخه‌ی دستنوشته‌ی خود میرزا حبیب اصفهانی به چاپ رسیده است.