این کتاب سیر جامعی در تاریخ فاطمیان و منابع آن را با درآمدی به کل موضوع و نگاهی اجماعی به تاریخ آن از زمانی که ابوعبدالله شیعی دعوت خود را در شمال افریقا آغاز نهاد تا تاسیس دولت فاطمی در سال 397 هـ و سقوط آخرین خلیفه آن در 567 هـ با هم ترکیب کرده است. اما تاکید عمده آن ارائه روشمند طبقات مختلف منابع مربوط به تاریخ فاطمیان است. این پژوهش شکل و درونمایه تاریخ فاطمیان را در طی سه مرحله از سلسله آنان بررسی میکند. این سه مرحله عبارتند از: 1ـ دورهای از 362 تا 396 هـ که در آن فاطمیان در شمال آفریقا و مغرب استقرار مییابند. 2ـ از 362 تا 465 هـ که قرن امپراتوری آنهاست. 3ـ از 467 تا 567 هـسده وزیران نظامی. کتاب علاوه بر این، انواع منابع مختلف را که برای بازسازی و تجزیه و تحلیل تاریخ فاطمیان اطلاعاتی در اختیار ما میگذارند، بررسی میکند. این منابع عبارتند از: ـ سکهها و مصنوعات، طرازها، اهداء نامهساختمانها، اشیاء هنری، یافتههای باستانشناسی که شواهد مستقیمی (معمولاً به صورت کتیبهها) از رویدادهای تاریخی به دست میدهند. ـ اسناد، نامهها، هم اصل و هم استنساخهای آنها ـتوصیف و شرح شاهدان عینی و معاصران ـتاریخها، مکانشناسیها و تذکرهها و کتب رجال ـ نوشتههای ادبی و علمی ـ آثار محققان و پژوهندگان جدید که بیشترین سهم را در این موضوع دارند. کتاب همچنین متضمن یک کتابشناسی مشروح است که هم منابع و ماخذ سدههای میانه را شامل میشود و هم بررسیهای جدید را، آن هم نه فقط آثاری که در نوشتن این کتاب از آنها استفاده شده است بلکه کل آنچه تاکنون درباره فاطمیان به نگارش درآمده است. این کتاب جامع تحقیق ارزشمند دیگری است در تاریخ نگاری فاطمیان و جهان اسلام.
0 نظر