روش‌شناسی، تحلیلی نظری، و تحلیل تجربی سه بخش این کتاب را تشکیل می‌دهد. نخست موضوعاتی نظیر مفهوم فضای کنش به منزله‌ی ابزاری برای تنظیم فکر، رئالیسم روش‌شناختی و روش تحلیل شبکه در جامعه‌شناسی بررسی می‌شوند. به دنبال آن، تحلیل‌های نظری، از جمله طرح سازه‌های چهارگانه‌ی نیاز، انتظار، فرصت، و معنا، به منزله‌ی عناصر اصلی یک ابر تابع و نحوه‌ی به کارگیری آن‌ها برای نظریه‌سازی در جامعه‌شناسی عرضه می‌شوند. فصول بخش پایانی هریک به طور جداگانه به توصیف و تحلیل تجربی برخی معضلات اجتماعی و عرضه‌ی الگوهای هم‌تغییری برای آن‌ها اختصاص دارد. گفتنی است، تمامی فصول کتاب به جز فصل چهارم، قبلا به صورت مقاله در مجلات علمی کشور به چاپ رسیده‌اند و عناوین آن‌ها بدین‌قرار است: فضای کنش: ابزاری تنظیمی در نظریه‌سازی، تحلیل شبکه در جامعه‌شناسی، رئالیسم روش‌شناختی در جامعه‌شناسی، به طرف یک نظریه‌ی عمومی کژرفتاری اجتماعی، دو تعهد کار، وفاق اجتماعی، مطالعه‌ی پیمایشی اخلاق کار در سه شهر ایران، اسکان عشایر از دیدگاه جامعه‌شناسی توسعه، فقدان تناسب در ابعاد پایگاه اجتماعی و پیامدهای روانی و اجتماعی آن، نقش خانواده به عنوان عامل و مانع بزهکاری نوجوانان (با تکیه بر نظم در خانواده)، آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت علیه کودکان، تحلیل چندسطحی انزوای اجتماعی و تحلیل تطبیقی فرار مغزها در سطوح خرد و کلان (منبع: خانه کتاب، کتیبه 4)