نویسنده در آغاز به سیر تاریخی فارسی از دوره‌ی صفویان تا دوره‌ی قاجاریه می‌پردازد، یعنی ابتدا خطوط اصلی شکل‌گیری تاریخی نثر فارسی را به گونه‌ی فشرده بازگو می‌کند. وی شکل‌گیری نثر دوران جدید را با بررسی سال‌های اولیه‌ی قاجار و دوره‌ی پیش از مشروطه آغاز کرده به مساله‌ی تجدید حیات نثر نویسی می‌پردازد. و خاطرنشان می‌کند: در زمینه‌ی ادبیات منشور اصلاحات نخستین در نامه‌نگاری دولتی صورت گرفت و مبتکر آن نهضت دو تن از بزرگ‌ترین نخست وزیران ایران بودن: قائم مقام فراهانی و میرزا تقی خان امیرکبیر. نوآوری‌های بعدی به همت دو چهره‌ی سیاسی و ادبی دیگر، میرزا ملکم خان و عبدالرحیم طالبوف، انجام پذیرفت. پس از آن، نثر مربوط به آستانه‌ی انقلاب مشروطه، با معرفی سیاحت نامه‌ی ابراهیم بیک و بررسی نخستین ترجمه‌ها و تخستین روزنامه‌ها، مطرح می‌گردد و در پی آن چند و چون انقلاب مشروطیت، و نثر علی اکبر دهخدا بررسی می‌شود. مبحث بعدی کتاب معرفی نویسندگان رمان تاریخی و آثار آنان است، سپس به پادشاهی رضا شاه و نویسندگان دوران رضا شاه اشارتی می‌شود و پس از آن، بحث اصلی کتاب به بررسی دوران پس از رضا شاه و نویسندگان مشخص این عهد اختصاص می‌یابد که از آن جمله‌اند: محمد علی جمال زاده، بزرگ علوی، جلال آل احمد، صادق چوبک، به آذین، تقی مدرسی و علی محمد افغانی. نگارنده در بخش دوم کتاب به بحثی نسبتا مشروح درباره‌ی صادق چوبک پرداخته که به تصریح وی سرآمد نویسندگان جدید ادبیات فارسی است.... صادق هدایت بغرنج‌تر از آن است که با دیگر چهره‌های ادبی ایران ـ که بر بسیاری از آنان تاثیری ژرف نهاد ـ در یک گلیم بگنجد. تراژدی جامعه‌ی امروزی ما و بار مسئولیت تاریخ دیرپای ایران به طرز فراموش نشدنی در کارهای او بازتاب یافته است (منبع: خانه کتاب، کتیبه 4)