مهمترین ویژگی این کتاب ـ در یک کلام ـ این است که در چارچوب یک «نظریه» نوشته شدهاست. مؤلف با اصل قراردادن منطبق گفتگوییِ میخائیل باختین و نظریه یوری لوتمان؛ یعنی منطق در زمان،به تحول شعر فارسی و نو شدن آن پرداخته، البته در مقدمه، توضیحی مختصر درباره آراء و نظریات این دو نشانهشناس ارائه میکند. احمد کریمیچکاک عملاً قرائت دقیق برخی شهرهای معین میپردازد و با مرتبطکردن آنها با دیگر نظامهای نشانهشناختی از قبیل زبان، اجتماعی و جماعشناسی،نوشدن گام به گام شعر معاصر فارسی و همزیستی عناصر نو کهن در کنار یکدیگر نشان میدهد. او از خلاقیت فردی و نوآوریهای هر شاعر، غافل نمیماند اما این نو شدن را فرآیندی تاریخی و مرتبط با فضای فرهنگی و اجتماعی عصر میداند. سیر تاریخی این تحول از ماجرای توبیخ قاآنی توسط امیرکبیر آغاز میشود و با بررسی نوشتههایی از سیاوش کسرایی و مهدی اخوانثالث به پایان میرسد. بدین ترتیب، شاهد توصیف نسبتاً کاملی از برچیدهشدن یک نظام نشانهشناختی و تثبیت نظام نشانهشناختی نوینی هستیم. نگاهی به فهرست مقدمه؛ 1ـ خطابه شورش و براندازی: وضعیت متناقض، آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی، ملکم خان در جستجوی چشماندازی دیگر؛ 2ـ نشانههای ادبی و قلمروهایشان: نگرشی نو، یک قصیدهسیاسی، یک غزل میهنی؛ 3ـفضای باز فرهنگی و ادبی: مجادلهای در باب تجدّد و سعدی، واقعیتی متفاوت؛ 4ـ از ترجمه تا تصرّف: نظریهای برای وامگیری ادبی، اقتراح و بومیکردن و تصرف: سرودههای از بهاد و ایرج و پروین، سنت بومی و متن برگرفته از فرهنگ بیگانه؛ 5ـ پایان یک نظام ادبی: قصیدهای مبتنی بر نقیضهسرایی (به دختران ایرانِ لاهوتی)، غزلوارهای اروپایی در زبان فارسی (نوروز و دهقانِ رفعت) توصیفهای نمایشی (سه تابلو عشقی)؛ 6ـ تکوین سنّت ادبی نو: نیما یوشیج، نظریهپرداز شعر، قرائتی از «امید پلید»، «مرغ آمین» و «کار شب پا»، شعری نو برای واقعیتی نو. چند یادداشت مروری * این کتاب گامی بلند و ستودنی در عرصه پژوهش در ادبیات و نقد ادبی در ایران است. فرزانه بیلانی * ... در هر فصل از کتاب با چشمانداز تازهای روبهرو میشویم. جروم کلینتون * اثری جذاب و تازه در حوزه نظریه و تحقیقات ادبی، که تأثیری سازنده بر تحقیقات ادبی مرتبط با منطقه خاورمیانه خواهد داشت. سوزان استتکهویچ
0 نظر