این کتاب، مجموعهای منتخب از شعرهای متنبّی است که به همّت و گزینش خاورشناس معروف، آرثر جان آربری فراهم شده و نخستینبار به سال 1967 در سلسله انتشارات دانشگاه کیمبریج منتشر شدهاست. گزینش شعرها، علاوه بر جنبههای هنری و بلاغی و اشتهار قصاید و پارهها، به ترقیب، ناظر به مراحل گوناگون حیات شاعر و تحولاتی است که او از جوانی تا واپسین ایام عمر به خود دیدهبود. باید تصریح کرد که اغلب قصاید مشهور متنبّی در این کتاب فراهم آمدهاست. ترجمه انگلیسی آربری از شعرها در سراسر متن، مقرون به صحت و امانت، و ترجمه فارسی موسیاسوار نیز صحیح و امین و زیباست. درباره شاعر ابوالطیّب متنبّی احمدبنحسین جُعفی در سال 303 هجری در خانوادهای تنگدست در کوی کِندة کوفه بهدنیا آمد. دروس نخستین را در زادگاه خود فراگرفت و دیری نگذشت که به هوش سرشار و حافظه قوی و هنر شاعری شناختهشد. او تحت تأثیر عقاید شیعه قرار داشت، به مسلک قَرهسطی متمایل و به نحلة بدبینانهای از فلسفه رواتی معتقد بود که اینها در شعر او بازتاب یافت. گفتهاند که در اواخر 321 خچریبخ لتزفیه رفت و قیامی آغاز کرد و دعوی نبوّت نمود، سپس به اسارات اِخشیدیان در آمد، دوسال به حبس افتاد و به هر روی، از این هنگامه، تنها لقب «متنبّی» عاید او شد. از آن پس، متنبّی مدیحهسرایی پیشهکرد و به شهرهای شام و عراق و انطاکیّه و حلب و مصر رفت. در دورة آلبویه، به ایران آمد و به اهواز و ارّجان و شیراز رفت و پس از سرودن آخرین چکامه خود در مدخل عضدالدوله، شیراز را ترک گفت و در اواخر رمضان 354 هجری در راه بغداد به دشمنش فاتکبنجهلاسدی و گروه او برخورد و در نبردی نابرابر، با آنها پیکار کرد و کشتهشد. متنبّی، نابغة بیبدیل شعر، سرآمد اعلام شعر در زبان عربی است. آوازه هیچ شاعری از شاعران عرب به پایه شهرت او، چه در زمان حیات و چه پس از مرگ، نرسیدهاست. او حافظهای بسیار قوی، ذهنی وقّاد، طبع و قریحهای فیاض داشت. هم از حسّ هنری نصیب وافری بردهبود و هم از موهبت تأمل و اندیشهورزی. از آگاهترین شاعران همروزگار خود به زبان و ادب و فرهنگهای منقول زمان بود و احاطه او به فلسفه و آرای اهل کلام و معتزله و مشرب صوفیان نیز بسیار بود.
0 نظر