این نوشته، بر آن است تا موقعیت مرو را در قرن نوزدهم میلادی بررسی کند و ضمن توجه به پیشینه و زمینه‌های تاریخی، چگونگی دست به دست شدن، اهمیت سیاسی این سرزمین در رقابتهای بین روس و انگلیس و نیز تلاش قاجارها برای تثبیت ادعای مالکیت آن را مورد مطالعه قراردهد. کتاب به سه بخش تقسیم شده‌است: بخش نخست جغرافیای تاریخی و پیشینه مرو را تا ظهور دولت قاجار در بر می‌گیرد. بخش دوم که بیشترین مطالب متن را شامل است، وضعیت مرو را در دوره قاجاریه (ترکیب ایلی خراسان، نحوه شکل‌گیری افغانستان و آغاز مسئله هرات، استقرار قاجارها، زمینه‌های شورش و بلوا، فتنه‌سالار، روابط سیاسی، درگیریهای نظامی، جنگ مرو و ...) بررسی می‌کند. در پایان، بخش سوم به پیشروی روس‌ها در ماوراءالنهر و عهدنامه آنان اختصاص دارد.