اثر حاضر پژوهشی است جمعی درباره تحولات سیاسی اجتماعی ایران در یک دوره 37ساله، از 1320تا 1357که در پنج بخش و هفده فصل سامان یافته است . شانزده نویسنده و صاحب نظر مباحث سیاسی و اجتماعی نویسندگان این مجموعه هستند .در تدوین مجموعه به سرفصل‌های مصوب درس "تاریخ تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران 1320ـ "1357در رشته علوم سیاسی توجه شده است .در بخش اول، تحولات سیاسی اجتماعی ایران در نیمه اول دهه 1320ه‌.ش در قالب سه فصل تجزیه و تحلیل شده که ریشه‌یابی و زمینه‌های وقوع حوادث دهه 1320ه‌.ش از درون ساختار قدرت حکومت رضاشاه، مهم‌ترین وجه مشترک این فصول هستند .این سه فصل عبارت‌اند از1 :ـ اشغال نظامی ایران در شهریور 1320، بررسی علل و پیامدها/ مجتبی مقصودی، 2ـ ساختار قدرت در عصر بعد از رضاشاه با تاکید بر مجلس چهاردهم و امتیاز نفت شمال/ صادق زیبا کلام، 3ـ بحران آذربایجان و کردستان ( 25ـ 1324ه‌.ش)/ مجتبی مقصودی .در بخش دوم، فرآیند جنبش ملی شدن صنعت نفت، دلایل به قدرت رسیدن دولت مصدق و علل وقوع کودتای 28مرداد و پیامدهای آن و نیز تحولات سیاسی بعد تا اواخر 1330بحث و بررسی شده است .این بخش شامل این مقالات است4 :ـ جنبش ملی شدن صنعت نفت و استقرار حکومت مصدق/ علی‌اکبر امینی، 5ـ کودتای 28مرداد 1332و علل وقوع آن/ علی اصغر زرگر، 6ـ پیامدهای کودتای 28مرداد و تحولات بعدی/ عباس سلطان‌لو"، "احزاب و تشکل‌های سیاسی ایران تا پیروزی انقلاب اسلامی در چارچوب تقسیم‌بندی چهارگانه، یعنی احزاب ملی، چپ، مذهبی و دولتی محور اصلی بررسی‌های بخش سوم طی فصول هفتم تا دهم را تشکیل می‌دهند .در این بخش این مقالات گردآمده است7 :ـ احزاب ملی/ علی کریمی مله، 8ـ احزاب چپ :الف ـ حزب توده/ علی مرشدی زاد، ب ـ مشی چریکی چپ در ایران/ اسماعیل حسن‌زاده، 9ـ احزاب مذهبی/ نرجس خاتون براهویی، 10ـ احزاب دولتی/ محسن مدیر شانه‌چی .بخش چهارم کتاب به بحث درباره قشربندی اجتماعی و ساخت طبقاتی اختصاص دارد .ایلات و عشایر، طبقه متوسط سنتی، طبقه متوسط جدید و طبقه کارگر، گروه‌های اجتماعی چهارگانه‌ای هستند که عملکرد و تاثیرات آنان بر فضای سیاسی ـ اجتماعی جامعه و بر دولت در قرن بیستم، به ویژه در دوران محمدرضا شاه بررسی می‌شود .این بخش از فصول یازدهم تا چهاردهم به شرح زیر تشکیل شده است11 :ـ ایلات و دولت/ بابک نادرپور، 12ـ طبقه متوسط سنتی/ رجب ایزدی، 13ـ طبقه متوسط جدید/ محمد رحیم عیوضی، 14ـ طبقه کارگر/ عباس علوی . در آخرین بخش کتاب، تحولات سیاسی ـ اجتماعی کشور در دو دهه آخر رژیم پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی از سه منظر متفاوت ارزیابی می‌شود که دربرگیرنده فصل‌های پانزدهم تا هفدهم است15 :ـ نهضت امام خمینی :از لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی تا تبعید امام به ترکیه ( 43ـ 1341)/ علیرضا ملایی توانی، 16ـ اصلاحات ارضی در ایران :زمینه‌ها، سیاست‌ها و پیامدها/ ا میر محمد حاجی یوسفی، 17ـ تحولات سیاسی ایران (سال‌های 1342، 1357)/ حسین دهشیار ." "جمع‌بندی و نتیجه‌گیری، فهرست منابع و نمایه پایان بخش مطالب کتاب را تشکیل می‌دهند . (منبع: خانه کتاب، کتیبه 4)