نقش روشنفکر از جمله تالیفات ادوارد سعید (نویسنده آمریکایی فلسطینی تبار و رئیس دانشکده ادبیات تطبیقی دانشگاه کلمبیای آمریکا) است که در این کتاب نکاتی درباره وظایف روشنکفر دنیای حاضر فراهم آورده است .ضمن مروری بر مسائل و مشکلات اجتماعی جوامع، خواننده را درگیر مسائل پیچیده فلسفی، به خصوص فلسفه اخلاق می‌نماید .گرچه در نزد وی، روشنفکر، انسانی است گیتی باور که نباید اجازه دهد باورهای ایدئولوژیک و مذهبی در قضاوت‌ها و کارهای تحقیقاتی‌اش دخالت کند، ولی انتظار اخلاقی جهان شمول و تا حدودی مذهبی را نیز از روشنفکر دارد...سعید در این کتاب برخلاف ادعای میشل فوکو که معتقد بود نقش روشنفکر جهان شمول از زمان ولتر تا زمان سارتر فرسوده شده و جای خود را به روشنفکر ویژه‌ای سپرد که چارچوب یک رشته خاص مشغول کار است ;تلاش می‌کند تا نقش جهان شمولی را بر دوش روشنفکر قرار دهد که فراسوی مرزهای ملی، قومی و تشکیلاتی عمل می‌کند...روشنفکری که در این کتاب مورد تایید سعید است، همان روشنفکری است که آناتول فرانس تائیدش می‌کرد .یعنی فردی که در امور مربوط به منافع و مصالح عمومی جامعه دخالت می‌کند و از خود واکنش نشان می‌دهد .سعید در این کتاب به روشنفکرانی که در کنار گود نشسته و در امور مربوط به منافع و مصالح عمومی جامعه دخالت نمی‌کنند، سخت می‌تازد .برخی از مطالب کتاب با این عناوین شکل گرفته‌اند .نقش روشنفکر، روشنفکر در تبعید :طرد شدگان و در حاشیه قرار گرفتگان، در استیصال نگه داشتن ملت‌ها و سنت‌ها و حقیقت‌گویی به قدرت