این متن چنانکه از نامش پیداست، کتابی است درباره سرگذشت، کرامتها، سخنان و اندیشه‌های عارفان بزرگ. تمام بخشهای آن، که هر کدام ویژه سرگذشت و سخنان یک صوفی نامدار است، با چند عبارت سجع آغاز می‌شود و سپس از اشاره‌ای به سرگذشت آن عارف، داستانهای رفتار و کردار و کرامت او می‌آید و سپس سخنان عارف آورده می‌شود. اصل کتاب هفتاد و دو بخش دارد که نخستین، دربارهامام صادق (ع) و آخرینش درباره حلاج است. کتاب پیوستی هم دارد که در دستنویس‌ها، بیست تا بیست و پنج بخش می‌شود و احتمالاً این بخشها را دیگری بر کتاب عطار افزوده‌است و در هرحال مکمل سودمندی برای کتاب عطار به‌شمار می‌آید. در انتها فهرست اعلام، آیه‌های قرآن و سخنان مشایخ آمده‌است. کتابنامه نیز دارد. رینولد الین نیکلسون و دکتر محمد استعلامی هر یک به طور جداگانه به تصحیح تذکره‌الاولیاء همت گماشته‌اند که حاصل هر دو، بسیار معتبر است.