این پژوهش کاری است از محققان و اسلام‌شناسان غربی درباره تاریخ و تمدن اسلام با این رویکرد که جامعه متنوع و بزرگ اسلامی در طول سیزده قرن تکامل و توسعه یافته و نهادهای دینی، سیاسی و اجتماعی در آن پدیدار شده و به سبب فلسفه و آداب و هنر خود سهم بزرگی در پیدایش تمدن در خارج از محدوده ایمان داشته است. بخش عمده مباحث کتاب مربوط به تاریخ تحولات سیاسی است، اما جنبه‌هایی از تمدن اسلامی نیز در بخش‌هایی از کتاب آمده است. کتاب از چهار بخش اصلی تشکیل یافته است: بخش اول: 1ـ عربستان پیش از اسلام 2ـ حضرت محمد (ظهور و هجرت)، قیام بر ضد مکه و یهود، فتح مکه، وحدت عرب 3ـ خلفای راشدین و امویان (تاسیس خلافت، نخستین فتوحات، شعر و فرهنگ در دوران خلفای راشدین، خصوصیات خلافت امویان، مساله موالی، ادبیات و فرهنگ و هنر در دوره امویان، انقراض سلسله اموی) 4ـ خلافت عباسی بخش دوم: در این بخش درباره ظهور قدرتهای مستقل و نیمه مستقل و حکومتهای پراکنده اسلامی به‌کار رفته است که مباحث زیر را شامل می‌شود: 1ـ تجزیه خلافت اسلامی در خاور 2ـ مصر و سوریه تا پایان خلافت فاطمیان 3ـ آناتولی در دوره سلجوقیان و بایلیک‌ها 4ـ طلوع عثمانی و توسعه در سرزمین‌های بیزانس و بالکان و آناتولی بخش سوم: تاریخ اسلام در سرزمین‌های مرکزی اسلامی در دوره عثمانیان است که از هشت فصل تشکیل شده است: 1ـ طلوع امپراتوری عثمانی 2ـ اوج و حضیض امپراتوری عثمانی 3ـ امپراتوری متاخر عثمانی در رومیلی و آناتولی 4ـ امپراتوری متاخر عثمانی در مصر و هلال حاصلخیز 5ـ ایران دوران صفویه 6ـ ایران، ورشکستگی جامعه 7ـ آسیای مرکزی از قرن شانزدهم تا فتوحات روسیه 8ـ روسیه تزاری و مسلمانان آسیای مرکزی بخش چهارم نیز به بررسی تحولات و اوضاع سرزمین‌های مرکزی اسلام در دوران معاصر و جدید اختصاص دارد که مشتمل بر هفت فصل است: 1ـ ترکیه جدید 2ـ سرزمینهای عرب 3ـ ایران جدید 4ـ اسلام در اتحاد جماهیر شوروی 5ـ کمونیسم در سرزمین‌های مرکزی اسلام 6ـ تاثیر سیاسی شدید مغرب زمین 7ـ تغییرات اجتماعی و اقتصادی.