دانشنامهجهاناسلام دایرهالمعارفی است دربارة شریعت مقدس اسلام و تاریخ و تمدن و فرهنگ ملل مسلمان از آغاز اسلام تا زمان حاضر. مقالات این دانشنامه که به ترتیب الفبایی تنظیمشدهاست، حوزه وسیعی از علوم و معارف را در برمیگیرد: اصطلاحات علوم قرآنی و حدیث و فقه و کلام و عرفان و فلسفه و ادبیات و هنر، سیره انبیا و اولیا و ائمه (علیهمالسلام)، شرح حال و آرای مفسران و محدثان و فقها و متکلمان و فلاسفه و حکما و علما و عرفان و مورخان و ادیبان و شاعران و هنرمندان عالماسلامی، ترایخ سیاسی اسلام و سرگذشت خلفا و سلاطین و وزرا و خاندانهای حاکم،جغرافیای کشورها و سرزمینهای اسلامی، وصف انبیه و آثار تاریخی و مذهبی و شرح اعیاد و ایام دینی و ابزارها و پوشاکها و خوراکها و گیاهان و داروهای خاص جهان اسلام. این دانشنامه که به ابتکار وتحت نظارت حضرت آیتا... خامنهای در پاسخ به نیاز جامعة فرهنگی به ارائه معارف اسلامی و شناساندن زوایای فرهنگ و تمدن اسلامی و معرفی میراث گرانسنگ جهان اسلام به وجود آمده، در بنیاددایرهالمعارفاسلامی (تأسیسشده در سال 1362) تدوین و منتشر میگردد. بخشی از مقالات دانشنامهجهاناسلام، بهخصوص آنچه درباره اسلام و ایران و ادبفارسی است، اختصاصاً برای دانشنامه تألیفشده و بخشی دیگر از مقالات، خاصة حوزههایی که در ایران متخصص ندارد، ترجمه از منابع و مراجع مختلف است. با توجه به اینکه چند دایرهالمعارف، در گذشته و حال، مقالات خود را از حرف «آ» و «الف» آغاز کردهاند ـ همچنین با عنایت به جایگاه «ب»، در فرهنگ، اندیشه و عرفاناسلامی ـ بنیاددایرهالمعارفاسلامی برای اجتناب از دوبارهکاری و پرهیز از صرف وقت و هزینه در حرفی که به هرحال، مقالات بسیاری در آن به زبان فارسی موجود است، بر آن شد که کار دانشنامهجهاناسلام را از حرف «ب» آغاز کند و مقالات حرف آ و ا را به بعد واگذارد. * * * مدخلهای دومین جلد دانشنامهجهاناسلام که در دوره مدیرعاملی مهندس سیدمصطفی میرسلیم (1369ـ1374) تدوینشده و در دوره مدیریت دکتر غلامعلی حدادعادل، منتشر گردیدهاست با «باکالیجارکوهی» (به قلم استاد مرحوم دکتر عباس زریابخویی) آغاز میشود و به ترتیب الفبایی تا مدخل «بَررَبَه» (قبیلهای از ترکان سیبری غربی، نوشته بارتولد، بنیگسن و رحتمیآدات) ادامهمییابد. در دوره تدوین این مجلد آقایان محمدباقر کریمیان، معاونتعلمی و محمد دشتی، معاونتاجرایی را بر عهدهداشتهاند. در این دوره، مدیران علمی گروهها چنین بودهاند: محمدباقر، مدیر گروه تاریخ؛ محمود حقیقی، سرپرست واحد کتابشناسی و اعلام؛ خسرو خسرویآذربابجانی، مدیر گروه جغرافیا؛ غلامعلی خشرو، مدیر گروه اسلاممعاصر؛ رضا رضازادهلنگرودی، مدیر گروه تاریخ؛ مرحوم محمداسماعیل رضوانی، مدیر گروهتاریخ؛ مرحوم عباس زریاب، مشاور علمی؛ رضا سرلک، مدیر کتابخانه و مرکز اسناد؛ حسن طارمیراد، مدیر بخش مدخل و گروه معارفاسلامی؛ سیدجواد طباطبایینژاد، مدیر بخش آمادهسازی علمی؛ محمود عبدا... زاده، مدیر بخش اطلاعات؛ هادی عالمزاده، مدیر گروه فرهنگ و تمدناسلامی؛ حامد فولادوند، مدیر بخش سفارش مقالات؛ علی کاتبی، سرپرست واحد ویرایش؛ مظاهر مصفا، مدیر گروه زبان و ادبیات؛ نگار نادری، سرپرست بخش مدخل. اعضای هیأت امنای بنیاد هم در این دوره عبارت بودند از آقایان نصرا... پورجوادی، غلامعلی حدادعادل، جعفر سبحانی، عبدالکریم سروش، سیدجعفر سجادی، جمالالدین شیرازیان، ابوالقاسم گرجی، مهدی محقق، سیدمصطفی میرسلیم و علیاکبر ولایتی. مدخلهای بالاحصار، بالکان، بالیکسیر، بانک، بایزید، بایسنغر، بت و بتپرستی، بََجَلی، بحارالانوار، بحر، بحرین، بخارا، بخاری، بخت، بختیار، بَداء، بدخشان، بدل، بدوی (عرب)، برات، برائت، بربرها از مهمترین یا بلندترین مقالات این مجلد میباشد.
0 نظر