نگارنده در کتاب، علاوه بر بررسی نشانه‌های عقب‌ماندگی و دلایل عقب ماندگی تاریخی ایران، سعی دارد راه‌کارهایی به منظور رفع این نقیصه نشان دهد. به گفته‌ی نگارنده: "مساله‌ی عقب‌افتادگی ایران، اولین بار توسط عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه، مطرح گردید که در پی بازدید از روسیه و دیدن شگفتی‌های جهان غرب در مقام مقایسه برآمده و حس کنجکاوی او برانگیخته شده لذا اقدام به اعزام دانشجو به اروپا کرد و فصل نوینی در تاریخ ایران آغاز شد... از آن تاریخ تا کنون سه بار فرصت برای ایرانیان پیش آمده تا به تحقق حقوق شهروندان و آزادی و قانونمندی و در نتیجه پیشرفت‌های اقتصادی برسند، یکی پس از امضای فرمان مشروطیت، بار دوم پس از استبداد صغیر و با سوم بعد از وقایع شهریور 1320. اما هر سه بار مساله با شکست رو به رو شد و منجر به استقرار حکومت‌های دیکتاتور و خودکامه گردید تا جایی که در برخی موارد و زمینه‌ها نه تنها پیشرفتی حاصل نشد بلکه سیر قهقرا پیموده شده". بر این اساس این کتاب، به بررسی دلایل عقب‌ماندگی ایرانیان و نیز آسیب شناسی جامعه‌ی ایران تحت این مباحث اختصاص دارد: نشانه‌های عقب ماندگی در ایران، منظور از ایران و ایران‌گردی، دلایلی که اغلب برای عقب‌ماندگی ایرانیان و توجیه آن اقامه می‌شود و ارزشیابی آن‌ها، زمان آغاز عقب ماندگی ایرانیان، فقدان یک نقطه‌ی عطف در تاریخ ایران، دلایل عقب‌ماندگی ایرانیان و رابطه‌ی آن‌ها با ویژگی‌های جغرافیایی، و خوی قدرت‌گرا و آثار سوء آن در جامعه‌ی ایران (منبع: خانه کتاب، کتیبه 4)