همایون صنعتی زاده درتوضیح چگونگی پدید آمدن اثر در مقدمه کتاب می نویسد: « شاید بتوان گفت که در آغاز یکی از مؤثرترین عامل مجله ادبی سخن بود که علامه مرحوم دکتر پرویز خانلری آن را چاپ می‌کرد و از طرفداران و خوانندگان پر و پا قرص آن بودم. یک وقتی این پرسش را در مجله مطرح ساخته بود که اگر محکوم به تبعید به جزیره‌ای خالی از سکنه شوید و اختیار داشته باشید که تنها یک کتاب فارسی با خود داشته باشید کدام عنوان را انتخاب خواهید کرد. به طور اجمال خاطرم هست که همان وقت پس از خواندن نظرهای گوناگون خوانندگان با خود تصمیم گرفتم در صورت چنین اتفاقی کتاب مثنوی مولانا را با خود بردارم.»