کتابی که پیش رو دارید در دو بخش ارائه گردیده است. بخش اول درباره‌ی رودکی سمرقندی نوشته شده است و پایان نامه دکتری حاکم قلندراف از ادیبان و رودکی شناسان بدخشان جمهوری تاجیکستان است. این رساله یکی از بحث انگیزترین موضوعات زندگی نامه‌ی استاد رودکی (تمایل عقیدتی او) می‌باشد. مؤلف رساله با تکیه بر اسناد و سرچشمه‌های تاریخی، تفاوت‌های بین مذهب اسماعیلیه و جریان‌های قرمطیه را معین کرده و ذکر می‌کند که رودکی از دایره‌ی عقاید قرامطه بیرون بوده است. این رساله به بسیاری از مسائل تاریخ، ادبیات، فلسفه و مذاهب مختلف دین مبین اسلام در دوره‌ی حیات استاد رودکی می‌پردازد و مواد جالب و مهمی را گردآوری کرده است که برای پژوهندگان و دوستداران این شاخه‌ها بسیار قابل استفاده است. در بخش دوم، مقالاتی از کتابی که به کوشش دکتر عبدالغفور آرزو از ادیبان و مشاوران وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی افغانستان، به نام «هیچ گنجی نیست از فرهنگ به» ویژه‌ی همایش بین‌المللی رودکی در افغانستان، انتخاب شده است. این کتاب به همت وزارت امورخارجه افغانستان و ایشان در سال 1378 شمسی به چاپ رسیده است. اهمیت این مقالات موجب شده تا بخشی از آن‌ها جهت آشنایی بیشتر ادبی و تخصصی در ایران به چاپ رسانده شود. آخرین مقاله نیزنوشته مترجم این کتاب می‌باشد. ابوعبدالله جعفر رودکی سمرقندی در اواخر قرن سوم هجری در رودک - قریه‌ای از ماوراء النهر نزدیک سمرقند – و یا به گفته‌ی برخی از پژوهشگران و مؤلفان در نزدیکی نسف بخارا متولد شده و به رودکی معروف گردیده است. او سرانجام بعد از کسب شهرت به دربار سامانیان – خصوصا در دربار نصرین احمد سامانی – به سال 329 هجری، در حالیکه از سالخوردگی و ناتوانی و فقرو تنگدستی نالان بود، زندگی را بدرود گفت. رودکی و ابوشکور از پیش قراولان و سپهسالاران ادبیات فارسی دری اند که بیشتر از همه توجه به شعر تعلیمی داشته‌اند. بعد از آن کسایی مروزی از شمار بزرگترین شاعران اندرز پرداز به شمار می‌آید. ناصر خسرو از شعر زهد سخن رانده، سعدی – بزرگترین غزل سرای زبان پارسی دری – این شیوه (شعر تعلیمی و تربیتی) را به کمال رسانیده است. آثار عطار، مولوی و دیگران انباشته از پند و اندرزهای حکیمانه است که به اسلوبها و شیوه‌های مربوط به خود بیان داشته‌اند. شعر تعلیمی در کشورهای شرقی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده، در طی زمانه‌ها توجه بیشتر مردم را به خود جلب کرده است. حتی در لابلای ادبیات حماسی از زبان فلان قهرمان و یا از زبان فلان پیرخرد، مفاهیم و معانی ای را می‌خوانیم که مغز تعلیم و تربیت است. در سرایش شعر تعلیمی چه از نگاه مقدم بودن و چه از نگاه زیبایی‌های لفظی و معنوی نام رودکی از شمار چهره‌ها و سیماهای ماندگار ادبیات دری است.[۱]