کتاب حاضر دربارة حوزة فرهنگ و تمدن اسلام، یعنی منطقه‌ای مشتمل بر مجموعة فضای پیوسته از کشور مغرب در آفریقای شمالی تا شبه‌قارة هند و آسیای مرکزی از قزاقستان تا مشرق آفریقا و چند قسمت ناپیوسته در جنوب و جنوب شرقی آسیا و اروپا و حوزه‌های کوچک مسلمان‌نشین جهان است. در بخش اول به اصطلاح‌شناسی «جهان اسلام» پرداخته شده و در بخش دوم، حدود و وسعت از آغاز تا دورة معاصر مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم به ویژگی‌های طبیعی جهان اسلام اشاره شده است. بخش چهارم نیز به ویژگی‌های انسانی ـ اقتصادی این حوزة گسترده از جمله جمعیت، نژاد و زبان، ترکیب مذهبی، توزیع جمعیت شهری ـ روستایی و اقتصاد و توسعة انسانی اختصاص یافته است