مقاله‌های این کتاب در سه بخش متمایز تدوین شده است. دو مقاله بخش نخست به ویژگی‌های جامعه ایرانی در طول تاریخ و مقایسه‌ی آن با جامعه غربی می‌پردازند و می‌کوشند تفاوت‌‌های دیرپای این دو را بنمایانند و ساختار جامعه ایرانی را با الگویی نشان می‌دهند که جامعه‌ی کم‌آب و پراکنده نام گرفته است. در بخش دوم: اشاره‌هایی به تاریخچه‌ی تکوین نظریات توسعه در اقتصاد سیاسی شده و این نظریات براساس تجربه‌های تاریخی و علمی کشورهای مختلف ارزیابی شده‌اند. آنگاه مسائل علمی و نظری توسعه‌ی اقتصادی کشورهای صادرکننده‌ی نفت بررسی و وابستگی‌های متقابل این اقتصادها با بقیه جهات تحلیل شده است. مقاله‌های بخش سوم به برخی از مسائل روش‌شناختی علم اقتصاد پرداخته، درباره تعدیل‌های فکری و حرفه‌ای لازم برای اصلاح روش‌ها و نتیجه‌های این علم بحث کرده و به مسئله کاربست نظریه‌های توماس کون در مورد رشد دانش اقتصادی در مقایسه با نظریه‌های پوپر می‌پردازد و کاستی‌های هر یک از این دیدگاه‌ها را نشان می‌دهند