تعارضات مخالفان و ستیزه‌گران فلسفه چه از جانب متکلمین و منتقدان به ادیان و چه از جانب عرفا و اهل سلوک از یک سو و پاسخ‌های فلاسفه از سوی دیگر باعث رشد و اعتلای فلسفه اسلامی در بستر تاریخ شده است. این اثر خواندنی مبین مهم‌ترین مسائل مناقشه‌آمیز میان مخالفان و موافقان فلسفه از ابتدا تا زمان حاضر است. مولف با رجوع به متون و آثار معارضانی چون غزالی، ابن حزم، شهرستانی، فخر رازی، ابن تیمیه، ابن میمون و... و پاسخ فلاسفه به آنها تصویری از نحوه تکامل فلاسفه اسلامی را به نمایش گذاشته است. مباحث جلد اول کتاب از مخالفان و ستیزه جویان اولیه با فلسفه شروع می‌شود و با ردیات در منطق ادامه می‌یابد. تعارضات غزالی و دیگر تهافت الفلاسفه و پاسخ ابن رشد، مواضع شهرستانی و دیگر متکلمین (فخر رازی، ابوالبرکات، ابن میمون) مباحث بعدی این جلد را تشکیل می‌دهد. جلد دوم به نظریات خواجه‌نصیر، شیخ مفید، علم‌الهدی، جلال‌الدین دوانی، میرداماد، ملاصدرا، فیض کاشانی، فیلسوف فقها اختصاص دارد. در جلد سوم به ماهیت فلسفه اسلامی، فلسفه ملاصدرا، مخالفان حکمت متعالیه، آراء شیخ احمد احسایی، مقایسه اصول کافی مجلسی با اصول کافی ملاصدرا و نقش امام فخررازی پرداخته شده است. در خاتمه هر جلد فهرست اعلام، کتب و رسائل، مذاهب و فرق و گروهها و اصطلاحات آمده است.